د “شمال فاتحانو” د پوځي رول پای؛ آیا د اوزبېک قومندانانو د مصرف نېټه پای ته رسېدلې؟

لخوا Aamaj News

له تخار څخه د شل ورځو لرې والي وروسته، مولوي نورالدین تالقانو ته راوګرځېد او خلکو ته یې د خدمت د دوام ژمنه ورکړه، خو څو ساعته نه و تېر شوي چې طالبانو د ټولګټو وزارت د اداري او مالي معین په توګه د نوموړي له تبدیلی خبر ورکړ.

تالقانو ته له راګرځېدو یوازې څو ساعته وروسته د طالبانو یوازني اوزبېک والي لرې کولو، ډېرې پوښتنې رامنځته کړې دي.

خو دا یوازې د دغه اوزبېک قومندان لرې کول او کابل ته یې راوړل نه دي، له دې وړاندې نوموتی اوزبېک قومندان مخدوم عالم بندي شو، مولوي عطاالله عمري له شمال قول اوردو څخه د دفاع وزارت ټکنالوژۍ برخې ته راوستل شو او قاري صلاح‌الدین ایوبي هم پکتیا کې پر پوځي بست له یوې میاشتې دندې ترسره کولو وروسته، د کلیو بیارغونې وزارت د معین په توګه وګمارل شو.

د “شمال په فاتحانو” نوموتو طالبان څلورو قومندانانو څخه یو بندي او درې نور تبدیلیو دا چڼې وهل ډېر کړي؛ چې ګواکي طالبان نور پر خپلو غیر پښتونو قومندانانو باور نه لري.
خو د اوزبېک قومندانانو کیسه له کوم ځای پیل او ولې دې ځای ته ورسېده؟

د طالبانو د واکمنۍ لومړۍ دوره کې د دوی ډېری جنګیالي او قومندانان پښتانه و، خو ظاهراً له ۲۰۰۱ څخه وروسته دې لړۍ بدلون وکړ او په شمال او شمال شرق کې یې اوزبېکان او تاجېکان په خدمت ونیول او مرکز کې هم یو دوه هزاره څېرې.

شمال او شمال ختیځ د اوزبېکانو او تاجېکانو په لاس سقوط شول او حتا پنجشیر ته له فاریاب څخه اوزبېک او له بدخشان څخه تاجېک جنګیالي راوستل.

خو څه موده نه وه تېره شوې چې چې د طالبانو رهبرۍ د کابینې غړي او والیان له پښتنو جنګیالیو څخه وټاکل او ظاهراً دا د خپلمنځي بې باورۍ لپاره یو پیل شو.

سربېر پر دې څه موده نه وه تېره شوې چې له ضد او نقیض څرګندونو سره، مخدوم عالم نوموتی اوزبېک قومندان له بلخ څخه ونیول شو او ورپسې په سرپل کې داملا شیر محمد مشهور په غضنفر د طالبانو بل قومندان ونیول شو، خو د ملاتړو د لاریونونو له امله یې ډېر ژر خوشي شو.

خو د مخدوم عالم د نيول کيدو غبرګون په داسې حال کې و، چې خلک واټونو ته راووتل او په فارياب کې يې د پښتنو طالبانو د بې وسلې کولو په ملاتړ شعارونه ورکول. دې پېښې د طالبانو لپاره د خطر زنګ وواهه، چې د فارياب وضعيت يې له سلګونو وسله والو، په غاښو او ځانمرګو بريدګرو سمبال کړ او مخدوم عالم په بند کې پاتې شو، پرته له دې چې له بلخ څخه کابل ته ولېږدول شي.

داسې نه بریښي چې طالبان د خپلې واکمنۍ له لومړۍ دورې راهیسې د شمال په زړه پورې خاطرې لري، په ځانګړې توګه د “جنرال مالک فاریابي مخ اړول” او “د جوزجان د لیلیې دښت”. له همدې امله، د دوی د دویمې واکمنۍ څخه لږ څه وروسته، د دوی شکونه پیل شول د قاري ایوبي له پاره ډېر وخت ونه ونیو چې پکتیا ته واستول شو او یوه میاشت وروسته یې په کابل کې ملکي مقام ته ولیږدول مولوی عمري د شمالي قول اردو څخه د دفاع په وزارت کې رسمي مقام ته ولېږل شو او اوس دوی د تخار والي مولوي نورالدین په کابل کې ملکي مقام ته بدل شوی او د هزاره قوم مشر مولوي مهدي یې هم د بامیانو له استخباراتو لرې کړی دی.

د غیر پښتون قومندانانو زنداني کول، ګوښه کول او په رسمي مقامونو نیول د بدخشان د تاجېک والي له رابللو وروسته کندهار ته د مولوی نورالدین د ۲۰ ورځو لپاره احضارول او په تخار کې د هغه پر کور د برید هڅه د خبرونو له ډلې وو. چې آماج ته رارسیدلی دی، هغه موضوع چې دواړه ردوي.

د آماج خبریالانو د “شمالي فاتحانو” له خپلوانو سره اړیکه ونیوله ترڅو د شک او نارضایتۍ کچه روښانه کړي، او دوی موافقه وکړه چې خبرې وکړي، په دې شرط چې د دوی هویت نه وي افشا شوی.

د مخدوم عالم خپلوان وايي، چې طالبانو هغه د توکم پر بنسټ نيولى دى. د مولوی مهدي خپلوان هم ادعا کوي چې هغه د شیعه او هزاره په توګه له دندې ګوښه شوی دی.

قاري صلاح‌الدین ایوبي، مولوي نورالدین او مولوي عطا‌الله عمري چې درې واړه ازبېک قومندانان دي هم د طالبانو د مشرتابه له پریکړې ناخوښ دي. خو د قاري ایوبي د یوه خپلوان په وینا، هغه له پکتیا څخه فاریاب ته تللی او له نوي کال وروسته به په ناخوښ زړه سره کابل ته د تشریفاتی موقف لپاره ولاړ شی.

سره له دې چې د کابینې ۹۰ سلنه نوماندان، واليان او پوځي قومندانان پښتانه دي، خو طالبان وايي چې د دوی تګلاره قومي نه ده او حکومت ټول شموله دی. خو د مخدوم عالم يو خپلوان وايي: “د بارودو مرمۍ زېرمه شوې، تر اوسه معلومه نه ده چې کله به چاودنه وکړي.”

اړوند لیکنې

یو نظر پریږدئ