پس از آنکه ولادیمیر پوتین، رییسجمهور روسیه دستور حمله بر اوکراین را داد، قیمت هر بُشکه نفت برای نخستینبار در هفت سال گذشته به بیش از ۱۰۰ دالر افزایش یافت.
ارزش روبل روسیه کاهش چشمگیر پیدا کرد. بازارهای مالی روسیه در چند روز گذشته در نتیجهی بحران اوکراین به شدت سقوط کرده و سکتهگی در فعالیتهای بانکی روسیه ایجاد گردید، که در نتیجهی آن کارکردهای ماشینهای خودپرداز اسبر بانک (sberban) نیز محدود شده است.
قابل یادآوریست که روسیه همراه با اوکراین ۲۹ درصد از صادرات جهانی گندم، ۸۰ درصد از صادرات روغن و ۱۹ درصد از صادرات جواری جهان را به خود اختصاص دادهاند، از طرف دیگر آمارهای صادراتی محصولات غذایی اینکشور نشان میدهد که خاورمیانه و افریقا، مقصد ۷۰ درصد از صادرات گندم روسیه بوده است. کارشناسان معتقدند که این تنش بین این دو کشور قیمت مواد غذایی را به بالاترین حد خود خواهد رسانید، که این زنگ خطری برای کشورهای خاورمیانه میانه، آفریقا و بهخصوص افغانستان خواهد بود.
از سوی دیگر با شدت گرفتن حملههای روسیه بر اوکراین تحریمهای مختلفی از سوی غرب علیه روسیه اعمال شده است.
روسیه که از سالهای پیش خود را آماده چنین روزهایی کرده بود. در سال ۲۰۱۴ میلادی، زمانیکه نیروهای روسی وارد کریمه شدند تا بخشی از اوکراین را ضمیمه خود کنند، زنگ اولین تحریمهای جهانی علیه این کشور به صدا درآمد که درس بزرگی برای مسکو محسوب میشد.
از آن به بعد، کرملین برای جلوگیری از زمینگیر شدن و وابستهگی به دالر، اقدامهای لازم را روی دست گرفت.
رییسجمهو پوتین، باور دارد که کشورش مدت طولانیتری از آنچه کشورهای غربی تصور میکنند، میتواند در برابر تحریمها مقاومت کند.
گفتنیست که چندی قبل نیز سفیر روسیه در امریکا به واشنگتن هشدار داد که اعمال تحریمها علیه مسکو هیچ مشکلی را حل نخواهد کرد.
آنتونوف گفت: «تصور اینکه کسی در واشنگتن امیدوار باشد که با تمدید اعمال محدودیتها، روسیه سیاست خارجی خودش را تغییر خواهد داد، بسیار سخت است».
او افزود: «من حتی یک روز را بهخاطر ندارم که کشورمان بدون محدودیتهای اعمالی جهان غرب زندگی کرده باشد. ما یاد گرفتهایم که در چنین شرایطی کار کنیم نه تنها برای اینکه بقا داشته باشیم بلکه کشورمان را هم توسعه دهیم».
با این همه چین یگانه کشوریست که بر مخالفت با تحریم اروپا علیه روسیه تأکید کرد. وانگ یی، وزیر خارجه چین در بیانیهای اعلام کرده که پکن از ابزار تحریم برای حل مشکلها حمایت نمیکند و با تحریمهای یکجانبه که مبنایی در قوانین جهانی ندارند، مخالف است.
اخیرا چین به قطعنامه محکومیت حمله روسیه به روسیه به اوکراین، در نشست شورای امنیت سازمان ملل نیز رأی ممتنع داده بود.
با این حال، بنابر اعلام بانک مرکزی روسیه، ارزش ذخایر مالی دولت این کشور در قالب ارز و طلا تا ماه جنوری ۲۰۲۲ بیش از ۶۳۰ میلیارد دالر بوده است؛ این رقم روسیه را بهعنوان دارندهی چهارمین ذخایر بزرگ مالی دنیا معرفی کرده است که برای زمان قابل توجهی بهمنظور جلوگیری از افت ارزش پول ملی این کشور (روبل) میتواند مورد استفاده قرار گیرد.
در حقیقت هم اکنون فقط ۱۶ درصد ذخایر ارزی روسیه به دالر است. پنج سال پیش میزان ذخایر دالری روسیه ۴۰ درصد بود.
دولت روسیه همچنین در اقدام احتیاطی، قدمهای اولیه را برای ایجاد سیستم بومی پرداختهای جهانی برداشته تا در صورت قطعشدن دسترسی به «سیستم سویفت» دستوپا بسته نباشد.
همچنین قابل ذکرست که اتحادیهی اروپا ۴۰ درصد گاز خود را از طریق روسیه تأمین میکند. اگر چه اقدام اخیر آلمان در تعلیق پروژهی خط لوله نورداستریم ۲ ممکن است به روسیه آسیب برساند. اما از سوی دیگر قیمت انرژی در غرب اروپا را افزایش میدهد که این اقدام به درد سر بزرگ برای اروپا نیز تبدیل خواهد شد.
در نهایت به نظر میرسد که پوتین آمادهی هرگونه فشار غرب بوده، اما آنچه که ممکن پیشبین نبوده احتمال طولانیشدن جنگی است که هزینه بلندی برای مسکو خواهد داشت. با اینهمه اما اینکه آیا جنگ اوکراین طولانی و کمرشکن خواهد شد یا خیر، زمان پاسخ خواهد گفت.