واکنشها پس از حذف واژه فارسی «دانشگاه» از لوحهی دانشگاه بلخ از سوی طالبان، اوج گرفته است.
در ادامهی این واکنشها شاهپور ژمن، مسوول برنامههای ارگ ریاست جمهوری در دوره جمهوریت خطاب به طالبان میگوید: «بیستوپنج سال پشتونها را از توسعه و پیشرفت محروم کردید و آنان را افراطی معرفی کردید.»
آقای ژمن در توییترش نگاشته که حذف واژهی دانشگاه دشمنی استراتیژیک با افغانستان واحد و با ثبات است.
هارون حکیمی، معین پیشین وزارت اطلاعات و فرهنگ میگوید که تغییر لوحه دانشگاه بلخ، یک اقدام ناشایسته و تحریک آمیز است؛ درست مثل قبل که تحمل یک واژه از سوی یک حلقه مشکل بود و لوحهی همین بنیاد را به زمین زدند.
او همچنان افزوده است: «ملتسازی نیاز به تحمل دارد و اگر طالبان به زبان و اصطلاحات کشور اهمیت قایل میبودند، اسمهای قول اردوها را به عربی تغییر نمیدادند.»
فواد پویا، فعال حقوق بشر نیز در رابطه به فارسیستیزی واکنش نشان داده و خطاب به طالبان نگاشته: «با نوروز تو مشکل داری! با دانشگاه تو مشکل داری! با ارزشهای مُدرن و حقوق زن تو مشکل داری! انتحاری تو میکنی! کشت و قاچاق موادمخدر تو میکنی! افغانستان را با تروریسم جهانی تو پیوند دادی! با ایران و پاکستان تو مشکل داری! با نبات و شجر تو مشکل داری! آیا میشود با تو زندهگی کرد؟»
با این حال فضل اوریا، عضو دفتر گفتوگو کنندهی صلح در دورهی «جمهوریت» میگوید: «تحمیل اصطلاحات یک زبان بر زبان و هویت دیگر جز بیشتر کردن نفرت و بدبینی دیگر هیچ نتیجهای در پی نخواهد داشت.»
آقای اوریا در توییتی نگاشته است که فارسیزبانان کشور حق دارند به زبان خود صحبت کنند و نهادهای تحصیلی را به اساس اصطلاحات رایج در زبان خود نامگذرای کنند.
اوریا خطاب به ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان گفته است: «نفرت مردم را بر نه انگیزید.»
رضا فرزام، استاد دانشگاه کابل در واکنش به این اقدام طالبان در توییترش نوشته است: «با تغییر نام دانشگاه تنها چیزی که تغییر میکند، عمیقتر شدن شکافهای اجتماعی است نه چیزی دیگر.»
او افزوده است، زبانی که پشتوانهی بزرگ تمدنی و علمی داشته باشد، با این کارها تضعیف نمیشود بهجای برخورد سیاسی، زبان پشتو را تقویت کنید و از وابستهگی به تولیدات بازار پیشاور نجات دهید.
قابل ذکر است که اکنون تنها واژهی پشتو «پوهنتون» و انگلیسی در لوحهی دانشگاه بلخ نوشته است.
این در حالیست که چهارده سال پیش بر اثر کشمکش بر سر واژهی فارسی «دانشگاه» در بلخ، یکنفر کشته و دهها تن دیگر زخمی شده بودند و سرانجام لوحه با سه زبان نصب شده بود.