دُکتر رضا خان، پژوهشگر سیاسی پاکستان در مقالهی به الجزیره، به چگونگی آینده رابطه میان پاکستان و طالبان افغان پرداخته است. او بدین باور است که تنش بر سر تعیین مرزها و خشونت طالبان پاکستانی، ممکن به رابطه میان اسلام آباد و کابل آسیب برساند.
خان در آغاز نگاشته که با سقوط حکومت اشرف غنی که رابطهاش با پاکستان تیره شده بود و حاکمیت طالبان بر کابل، اسلام آباد با خوشی به یکی از حامیان اصلی طالبان در صحنه جهانی مبدل شده و خواستار به رسمیت شناختن و کمک جهان با آنها شد.
اما به گفته او در ماههای اخیر نشانههای شکاف بر سر مرز و حمایت طالبان افغان از طالبان پاکستانی آشکار شده است. که به باور خان اگر هیچ راه حلی در مورد این مسائل حاصل نشود، میتواند باعث ایجاد شکاف در روابطی شود که پیامدهای مهمی برای امنیت ملی و ثبات منطقهای پاکستان خواهد داشت.
رضا خان نگاشته که در آغاز تصرف افغانستان از سوی طالبان، فیض حمید رییس پیشین آی اس آی به کابل رفت، کابینه طرفدار پاکستان را از جمع حقانیها ترتیب کرد و از ریاست دولت توسط ملا غنی برادر جلوگیری کرد. زیرا به باور او ملا برادر نظر به گذشته، با پاکستان دشمنی دارد، اما حقانیها نزدیک به اسلام آباد تلقی میشوند. اما این چینش از سوی پاکستان باعث نارضایتی در حلقه خاصی از رهبری طالبان شده است.
دکُتر خان در ادامه به تنش مرزی پرداخته و اظهارات طالبان و پاکستان را به عنوان نشانهی از اختلاف ذکر کرده است، او نقل قولی را از ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان در مورد تنش مرزی آورده «این به معنی تقسیم یک ملت است» منظور او تقسیم پشتونهای دو سوی دیورند است. اما سخنگوی ارتش پاکستان در پاسخ گفته که «خون شهدای ما در بلند کردن این حصار ریخته شده و تکمیل خواهد شد.» خان به این نظر است که طالبان نیز مانند کرزی و غنی به همان موضع سنتی پابند اند و هیچ نشانهی از دادن امتیاز به پاکستان، به نظر نمیرسد.
این پژوهشگر پاکستانی در ادامه به موضوع طالبان پاکستانی پرداخته و گفته که طالبان پاکستانی سالها در کنار طالبان افغان در برابر امریکا و متحدانش جنگیدهاند و پیوند قوی باهم دارند. او به نقل از خبرنگاران افزوده که پس از تصرف کابل از سوی طالبان، رهبران زندانی طالبان پاکستانی از زندان آزاد شدند و شماری از آنها در افغانستان مستقر اند و از حمایت طالبان افغان برخوردار اند.
خان افزوده که پیروزی طالبان افغان، به تحریک طالبان پاکستانی منجر شده و میانجیگری طالبان افغان هم نتیجه نداده است. به باور او ممکن خشونت بیشتر شود و این روابط طالبان افغان را با پاکستان بیشتر تحت فشار قرار دهد. او خاطر نشان ساخت که تشدید خشونت بسیار محتمل است.
در جمعبندی دکتر رضا خان گفته که هیچ نشانهی از حل مشکل مرزی وجود ندارد و ادامه وضعیت، تنش را بیشتر خواهد ساخت و حملات بیشتر طالبان پاکستانی فشار عمومی را در پاکستان بیشتر و حتی روی روابط چین و پاکستان تأثیر خواهد گذاشت.
رضا خان بدین باور است که ادامه وضعیت، مقامهای پاکستانی را که مشتاق حفظ روابط نزدیک با طالبان اند، زیر فشار داخلی و چین، مجبور خواهد ساخت که کمپاین حمایت جهانی از طالبان را متوقف و حتی از این هم فراتر رفته و گروههای ضد طالبان را حمایت کند.
دکتر رضا خان بدین باور است که اگر کابل حامی اصلی خارجی خود را از دست بدهد، یکی از دو گزینه برای پاسخ دادن خواهد داشت: تلاش برای نزدیک شدن به غرب و ایالات متحده یا عقب نشینی به نقش گذشته خود به عنوان میزبان منطقهای برای شورش ها و شبکههای تروریستی. به باور او دستیابی به گزینه اول دشوار خواهد بود، زیرا غرب به وضوح گفته است که میخواهد تضمینهای محکمی برای حقوق زنان و اقلیتها و همچنین نهادهای دموکراتیک قبل از معامله با طالبان بگیرد. اما با توجه به نفوذ قابل توجهی که تندروها در رده های رهبری این گروه دارند، بعید به نظر می رسد که دولت آنها به این سمت برود.
بنأ به نظر میرسد محتمل تر است که طالبان افغانستان بیشتر رادیکال شوند و به همکاری با دیگر گروههای مسلح و عناصر تروریستی باز گردند. احتمالاً حمایت بیشتری از تحریک طالبان پاکستانی و حملات آنها بر پاکستان خواهند کرد و ممکن است همکاری با داعش و القاعده را آغاز کنند.
در پایان دکتر خان نگاشته که، وضعیت افغانستان در ماه های آینده تحت کنترل طالبان بسیار پیچیده و نامطمئن خواهد بود و امید به ثبات و صلح پایدار در آیندهی قابل پیشبینی، امکان پذیر به نظر نمی رسد.