گزارشی از وضع رسانه‌ها زیر حاکمیت طالبان: خشونت علیه خبرنگاران دو برابر شده و خودسانسوری بی‌سابقه‌ای حاکم است

اسماعیل سادات، معاون انجمن ژورنالیستان افغانستان با ارایه گزارش مشترک انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان و مرکز خبرنگاران افغانستان گفت که خشونت علیه خبرنگاران در زیر حاکمیت طالبان دو برابر شده است.

در این گزارش که امروز (چهارشنبه، ۲۵ حوت) نشر شد، آمده است که در دوره‌ی حاکمیت طالبان فضای کاری برای خبرنگاران و رسانه‌های آزاد محدود شده و فضای بی‌پیشینه‌ی «ترس و سانسور» چیره شده است.

این نهادها به مناسب روز ملی خبرنگار، اعلام کردند که در سال جاری، دست‌کم ۱۱۷ مورد خشونت علیه خبرنگاران و اقدام علیه رسانه‌ها را ثبت کرده‌اند.

بر بنیاد این گزارش، بیش‌تر از ۴۰ درصد رسانه‌ها، به‌شمول رادیوها، تلویزیون‌ها، نشریه‌های چاپی و ویب‌سایت‌های خبری که در مجموع ۵۷۸ رسانه می‌شوند، به دلیل مشکل‌های اقتصادی و محدودیت‌های کاری بسته شده‌اند.

این در حالی‌ست که دست‌کم ۳۰ درصد رسانه‌های دیگر نیز در آستانه بسته‌شدن قرار دارند و در جریان روز یا هفته، تنها چند ساعت فعالیت می‌کنند.

در یافته‌های مرکز خبرنگاران و انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان آمده است که در سال ۱۴۰۰، چهار خبرنگار و کارمند رسانه‌‌ای جان باخته‌اند.

در این میان، مینا خیری، مجری تلویزیون آریانانیوز و دانش صدیقی، گزارشگر خبرگزاری رویترز در دوره حکومت اشرف غنی کشته شدند. و علی‌رضا احمدی، گزارش‌گر خبرگزاری رها و نجمه صادقی، مجری تلویزیون جهان صحت پس از سقوط جمهوریت، در پی انفجار مرگ‌بار در فرودگاه کابل جان‌های‌شان را از دست داده‌اند.

انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان و مرکز خبرنگاران افغانستان گفته‌اند: «شمار قربانیان جامعه‌ی رسانه‌ای در سال جاری با ۱۱ خبرنگار و کارمند رسانه‌ای جان باخته در سال ۱۳۹۹، کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته است.»

در گزارش آمده است: «اما با وصف این، از نظر بروز سایر خشونت‌ها، جامعه‌ی رسانه‌ای افغانستان در سال ۱۴۰۰، سال بسیار متفاوت توام با افزایش خشونت و محدویت‌های روز افزون و بی‌سابقه در کار رسانه‌ای را تجربه کرده اند.»

این نهادها که آمار خشونت‌ها در دوره‌ی جمهوریت و طالبان را در یک سال گذشته به گونه‌ی جداگانه نشر کردند، می‌گویند که در پنج ماه دوره‌ی حکومت محمد اشرف غنی، ۳۳ روی‌داد دیگر خشونت علیه خبرنگاران به ثبت رسیده که شامل ۱۵ مورد تهدید و توهین، هشت واقعه‌ی لت‌‌و‌کوب و خشونت فزیکی، پنج قضیه بازداشت، سه روی‌داد زخمی و دو مورد اختطاف خبرنگارن بوده است.

بر اساس این گزارش، در هفت ماه دوره‌ی حاکمیت طالبان بر افغانستان، بیش‌تر موارد خشونت علیه خبرنگاران از سوی افراد طالبان صورت گرفته که بسیاری موارد آن، شامل لت‌و‌کوب و بازداشت بوده است.

در این مدت، حداقل ۶۶ روی‌داد بازداشت‌ موقت خبرنگاران ثبت شده که از یک ساعت تا چند ساعت و حتا یک ماه ادامه یافته است.

به گفته مسوولان در این دو نهاد خبرنگاری، این بازداشت‌ها در بیش‌تر موارد خشونت فزیکی، توهین و حتا شکنجه خبرنگاران را در پی داشته است.

همچنان بر اساس گزارش مشترک مرکز خبرنگاران افغانستان و انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان، صدها خبرنگار مرد و زن پس از سقوط جمهوریت کشور را ترک کرده‌اند.
در گزارش سالانه این دو نهاد حامی خبرنگاران و رسانه‌ها آمده است که پس از سقوط حکومت اشرف غنی، افزون بر افزایش بی‌سابقه تهدید و ارعاب خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای، دست‌رسی به اطلاعات نیز در کشور به شکل جدی محدود شده است و خبرنگاران مجبور به خودسانسوری شده‌اند.

در کنار این، نبود بیمه صحی و کاری برای خبرنگاران از جمله مشکل‌های دیگر آنان در افغانستان است، به گونه‌ای که در پی تحولات اخیر، معاش کارمندان رسانه‌ای کاهش چشم‌گیری داشته است و شماری از خبرنگاران نیز بی‌کار شده‌اند.

مرکز خبرنگاران افغانستان و انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان از مسوولان خواسته‌اند که برای اجرایی‌کردن قانون رسانه‌های همگانی و سایر قوانین مرتبط، تعهد سیاسی قاطع بدهند و کمیته مشترک حکومت و رسانه‌ها که برای رسیده‌گی به مشکل‌های امنیتی خبرنگاران در دوران جمهوریت ایجاد شده بود را نیز احیا کنند.

این گزارش در حالی نشر می‌شود که در پی تحولات اخیر، میزان خشونت‌ها و تهدیدها علیه خبرنگاران در کشور افزایش یافته است.